1-موقعیت جغرا فیایی: 

شهرستان برخوار با وسعت ۲۱۸۰۰۰هکتار در شمال اصفهان واقع شده است. از این مساحت حدود یک هزار ۸۶۳ کیلومتر مربع آن دشت و بقیه به صورت ارتفاعات است. این دشت از غرب به ارتفاعات مورچه خورت، از شمال به ارتفاعات شمالی بخش برخوار و از جنوب به اصفهان و از شرق به سگزی و کوهپایه محدود می شود. ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و ۵۹۰ تا یک هزار و ۶۰۰ متر و دارای شیب ملایمی حدود ۵ / ۰ – ۵ / ۱ در هزار از غرب به طرف جنوب شرقی است.وسعت و محدوده ی برخوار قدیم، در شمال دشت اصفهان با شهرستان فعلی برخوار و بخش مرکزی شهرستان شاهین شهر و میمه منطبق است.

۲- تقسیمات کشوری:

براساس تقسیمات کشوری این شهرستان دارای دو بخش حبیب آباد و مرکزی می باشد و شامل ۷ شهر (دولت آباد، دستگرد، خورزوق، سین، حبیب آباد، کمشچه و شاپورآباد) و ۷ روستای دارای سکنه ( محسن آباد، علی آبادچی، دنبی، پروانه، علی آباد ملاعلی، مرغ و شورچه) می باشد.

۳- جمعیت:

طبق آمارگیری سال 1400 جمعیت این شهرستان 141547 نفرکه به تفکیک جمعیت شهری و روستایی به شرح ذیل می باشد:

جمعیت شهرهای شهرستان:

جمعیت روستاهای شهرستان:

شهرستان برخوار دارای آثار تاریخی و بسیار مهمی است، آثاری که هر کدام قدمتی طولانی داشته و به دوره های سلجوقیان و حتی قبل از آن برمی گردد که همه آن ها نشان از اصالتی نشات گرفته از فرهنگ و تمدن می باشد.از میان این آثار می توان به امامزاده های عظیم الشأن شهرستان همچون امامزاده ابراهیم بن موسی (ع)؛ برادر بلافصل امام رضا (ع)، امامزاده سیدکمال الدین شهر سین، امامزاده ادهم، امامزاده عبدالمؤمن حبیب آباد و همچنین به برج کبوترخانه شاپورآباد، بقعه شاه پیروز و...اشاره کرد.

مسجد دوازده امام (ع) دولت آباد

مسجد دوازده امام دولت آباد بنایی است از دوران صفوی که در داخل بافت قدیم شهر واقع گردیده است. این بنا به صورت مربع شکل در دو طبقه ساخته شده که طبقه زیرین آن به عنوان سَردابه و طبقه بالایی یا همکف آن به عنوان مسجد جهت اقامه نماز استفاده می شود. این مسجد با دو متر ارتفاع از سطح زمین، خود گواه بر وضعیت جغرافیایی منطقه اطراف و بنایی بدون حیاط می باشد. البته در حال حاضر فضایی در پشت مسجد به عنوان حیاط در اختیار مسجد می باشد. این بنا با فضایی مربع شکل در زیر سقفی گنبدی شکل که دور تا دور آن را رواق هایی در دو طبقه احاطه کرده اند ساخته شده و محراب جدیدالاحداث آن در ضلع جنوبی قراردارد. نمای بیرونی و سر در مسجد از آجر و داخل بنا با گچ بری سفید کاری شده که در سالهای اخیر نیز آئینه کاری هایی به آن اضافه گردیده است. در مجاورت مسجد دوازده امام، امامزاده سید محمد قرار دارد که ساختمان آن جدیدالاحداث و نماکاری شده است. فضای سبز زیبایی جلوی امامزاده و مسجد دوازده امام وجود دارد که ویژگی خاصی را به محدوده بافت پیرامون آثار داده است. گرچه مسجد جامع و حمام قدیمی شهر در سالهای اخیر تخریب شده ولی هنوز هم داخل بافت خانه هایی به سبک قدیم و دارای قدمتی کهن یافت می شود.

مسجد و مناره شهر سین

مسجد و مناره سین متعلق به دوران سلجوقی است که در فاصله ۵ کیلومتری شمال شهر گز برخوار و در مرکز شهر سین با مساحتی بالغ بر ۴۰۰ متر مربع به سبک دو ایوانی واقع گردیده است. اصلی ترین قسمت بنا، ایوان جنوبی با محراب سلجوقیِ زیبایِ آجری با تزئینات گچ بُُری بی نظیر آن است که فضایی به ابعاد ۵/۶*۴ متر در ضلع غربی مسجد، شبستانی زیبا و کوچک و مناره ای به ارتفاع ۳۰ متر که از وسط کج شده و اختلاف شاغول ۳۰/۱ متری از بالا تا پایین مناره را دارد چشم هر بیننده ای را به سمت خود و آسمان آبی بالای آن جلب می کند.

کتیبه ای در پایین مناره به خط کوفی آجری برجسته در ۴ سطر نام سازنده و سال ساخت مناره را به سال ۵۲۶ ه.ق بیان می کند.از دیگر ویژگی های بنا کتیبه کاشیِ فیروزه ای به خط کوفی مزین به آیه ۳۳ سوره فصلت به عنوان بلندترین کتیبه تاریخی در بالای مناره است.

امام زاده سید کمال الدین سین

امام زاده سید کمال الدین از نوادگان امام صادق )علیه السلام( است که در شهر تاریخی سین برخوار مدفون شده است با توجه به کرامت ایشان و اعتقاد مردم شیعه و شهید پرور شهر سین اهالی شهر گلزار شهدا و قبرستان شهر را نیز در اطراف امامزاده قرار داده اند و در تمام روزهای پایان هفته به زیارت امامزاده و شهدا می روند و با نذر و نیازهای خود و طلب شفاعت از امام زاده حاجات خود را از خداوند طلب می کنند

امامزاده سید محمد دولت آباد

در شهر دولت آباد و واقع در پارک سید محمد این شهر، زیارتگاهی با نام امامزاده سید محمد )ع(. نسب این امامزاده بزرگوار به روایت  معتمدین شهر به حضرت موسی بن جعفر )ع( می رسد.

این بنا تا سال ۱۳۴۹ بنایی با مصالح خشت و گل بوده که به علت فرسودگی تخریب و بنای جدیدی جایگزین بنای قدیم آن شده که مجددا در سال ۱۳۶۰ بنای فعلی زیارتگاه ساخته شده است. این بنا مساحتی بالغ بر ۱۲۰ متر مربع میباشد. گنبد دوپوش و فیروزه ای  کاشیکاری شده امامزاده از کف ۱۲ متر ارتفاع دارد.

به گفته اهالی این مکان در قبل گورستان شهر بوده که در طرح شهرسازی به پارک تبدیل شده است و مزار این امامزاده شریف نیز هم  اکنون در انتهای پارک قرار گرفته است.

 در داخل حرم ضریح امامزاده در ابعاد ۲× ۱٫۵ روی سنگ مزار امامزاده قرار گرفته است.

در بالای ضریح و حاشیه سقف، آیات قرآن کریم گچ بری شده است و تا زیر سقف حرم نیز نقاشی و گچ بری ادامه دارد. این زیارتگاه  با توجه به قرار گرفتن در شهر و پارک، مورد توجه اهالی و زائرین قرار گرفته است

امامزاده ابراهیم (ع) زمان آباد

در محله زمان آباد واقع در دولت آباد برخوار زیارتگاهی است با نام امامزاده ابراهیم )ع(. نسب این امامزاده شریف به روایت اهالی ومعتمدین شهر به حضرت موسی بن جعفر )ع( میرسد.مساحت صحن زیارتگاه هم اکنون بیش از ۱۰ هزار متر مربع است و مساحت زیر بنای بقعه و حرم ۱۴۴ متر مربع میباشد. گنبد زیبا و دو پوش زیارتگاه کاشیکاری و ازکف ۳۶ متر ارتفاع دارد. این بنا تا سال ۴۲۹ هـ . ق بنایی با مصالح خشت و گل بوده که بنا به دستور شاه عباس صفوی در تاریخ ۱۰۰۲ هـ . ق بازسازی گردیده است. در سال ۱۳۷۷ بنای قدیم تخریب و به همت هیات امنا و خیرین و نظارت اداره اوقاف شهرستان بنای جدیدی جایگزین بنای قدیم آن شد که مراحل بازسازی آن همچنان ادامه دارد .

در ضلع شرقی صحن زیارتگاه مزار شهدای هشت سال دفاع مقدس محل زمان آباد میباشد.این زیارتگاه دارای ۶ شبستان بوده که مساحت هر کدام ۴۰۰ و ۶۰۰ متر مربع میباشد که سقف آن آینه کاری زیبا است که چشم هر زائری را به خود خیره می کند. قسمت پایین مرقد نیز تا سقف آینه کاری گردیده است.در داخل حرم ضریحی فلزی در ابعاد ۲×۲ روی سنگ مزار امامزاده شریف قرار گرفته است. در طرح آینده به گفته هیات امنا، تمام اضلاع گچ بری، نقاشی و سقف حرم آینه کاری خواهد گردید

امامزاده محمود (ع) دولت آباد

بیرون شهر دولت آباد زیارتگاهی است با نام امامزاده محمود (ع). نسب این امامزاده به بزرگوار به روایت و اعتقاد اهالی و معتمدین شهر به حضرت امام موسی بن جعفر (ع)میرسد. این مطلب در تأییدیه حجت السلام فلسفی از کتابخانه آستان قدس رضوی چنین آمده است: «حقیر شیخ علی فلسفی کتاب ۲۰ هزار زیارتگاه جهان آوردهام که امامزاده محمد(ع) در دولت آباد اصفهان دفن گردیده و از اولاد با واسطه حضرت امام موسی کاظم (ع)میباشد.مساحت این زیارتگاه بالغ بر بیست هزار متر مربع میباشد.

این بنا تا سال ۱۳۵۰ بنایی با مصالح خشت و گل بوده که به همت اهالی و خیرین و هیات امنا، بنای جدید آن جایگزین ساختمان قدیم و فرسوده زیارتگاه شده است.مساحت زیر بنای بقعه و حرم کنونی ۴۰۰ متر مربع میباشد و ارتفاع گنبد یک پوش زیارتگاه که کاشیهای آن نیز به مرور زمان ریخته شده از کف ۱۲ متر میباشد.

در سال ۱۳۸۰سمت بیرونی ایوان و آجر نما و کاشیکاری شده است و در طرح توسعه زیارتگاه، حرم تخریب و بنای جدید آن به زیر بنای مساحت ۱۳۰۰ متر مربع شامل گنبد دو پوش و دو گلدسته خواهد گردید و کل مجموعه دارای طرح جامع است که شامل صحن دوم، زائر سرا، آشپزخانه مرکزی و فاز دوم سرویس بهداشتی و بازسازی صحن قدیم میباشد. همچنین در ضلع شرقی صحن آرامگاه و مزار تعدادی از شهدای ۸ سال دفاع مقدس قرار دارد. در داخل حرم ضریحی فلزی در ابعاد ۲×۳ روی سنگ مزار امامزاده شریف قرار گرفته است و تزئینات حرم و حرم شامل نقاشی زیبای سقف آن است که در کنار و زیر سقف اسامی ۱۴ معصوم )ع( نوشته شده است.

امامزاده سید ابوالحسن

در شهر کُمشجه برخوار واقع در ۲۰ کیلومتری اصفهان، زیارتگاه امامزاده سید ابوالحسن(ع) قرار دارد. این امامزاده جلیل القدر نسب شریفشان به گفته معتمدین شهر به حضرت امام موسی بن جعفر )ع( می رسد.

این زیارتگاه تا سال ۱۳۸۵ بنایی با مصالح خشت و گل بوده که به همت هیات امنا و خیرین بنای جدید آن احداث و هم اکنون مراحل بازسازی اش ادامه دارد.ساختمان فعلی امامزاده از سال ۱۳۶۰ به بعد ساخته شد و با کمک مومنین و دوستان آل محمد (ص) و امناء و خادمین امامزاده و توجه دلها به سوی این مرقد مطهر دلیل اصالت و صحت انتساب ایشان به حضرت امام موسی کاظم (ع) می باشد.در سال ۱۳۶۰ ساختمان قدیمی آن که فرسوده شده بود تخریب و ساختمان جدید آن احداث شده به ۸۶۰ متر مربع مساحت، گنبد نیمه تمام آن که با طراحی بسیار زیبا. همچنین در جوار امامزاده گلزار شهدایی است که ۲۱ نفر از شهدا شهر کمشچه در آن مدفون اند.ساختمان جدید و تازه ساز زیارتگاه در آینده شامل حرم به اضافه رواق ها و شبستان و گنبدی دوپوش به ارتفاع ۱۶ متر خواهد گردید. زیربنای فعلی زیارتگاه ۱۰۰۰ متر مربع می باشد. ضریح امامزاده بصورت کاشیکاری شده همچنان حفظ گردید و داخل بقعه موقت زیارتگاه در ابعاد ۱٫۵×۲ همچنان قرار دارد که در نوع خود یکی از نادرترین ضریح ها است که کاشی کاری شده است.درباره امامزاده:سید حسن معروف به امامزاده ابوالحسن ابن محمد (ابو جعفر)، ابن حین ابن علی ابن طاهر ابن ابوالفضل(حسین) ابن (ابوالحسن) علی الدینوری ابن موسی الثانی ابن ابراهیم المرتضی ابن المام موسی الکاظم.

امامزاده ابوالحسن که اسم مبارک ایشان حسن است و کنیه او ابوالصادق لکن مشهور است به ابوالحسن و مادرش اهل همدان و پدر بزرگوارش ابوجعفر محمد از دینور به اصفهان مهاجرت نمود و ابوجعفر سه فرزند داشت به نام های ۱- ابوالفتوح شرفشاه ۲- فاطمه ۳- ابو عبدالله، که امامزاده ابوالحسن فرزند چهارم آن بوده است. فرزندان ابوجعفر از اصفهان به شهرهای دیگر مهاجرت کردند که امامزاده ابوالحسن به کمشچه نقل مکان نمودند.

امامزاده سید صالح (ع)

در روستای محسن آباد برخوار واقع در ۱۲ کیلومتری اصفهان، زیارتگاهی است با نام امامزاده سید صالح (ع). ایشان به روایت اهالی و معتمدین و شجره نامه و تأییدیه حجت الاسلام فلسفی کتابخانه آستان قدس رضوی به حضرت موسی بن جعفر (ع) می رسد. در این شجره نامه چنین آمده است: «حقیر شیخ علی فلسفی در کتاب بیست هزار زیارتگاه جهان آورده ام از شواهد و قرائن می توان استناد کرد که امامزاده صالح و دو خواهرش نسب شریفش به حضرت موسی بن جعفر )ع( می رسد  

بنای قدیم زیارتگاه از مصالح خشت و گل بوده که در سال ۱۳۶۴ به همت هیات امنا و خیرین بنای جدید آن ساخته شده است.

بنای فعلی امامزاده و زیارتگاه ۵۰۰ مترمربع زیر بنا دارد. در داخل حرم روی سنگ مزار امامزادگان شریف، ضریحی قرار ندارد و تنها سنگ مزار امامزاده سید صالح )ع( و دو خواهر مکرمه شان در کنار هم دیده می شوند. در کنار این سه بزرگوار، تعداد ۲۰ مزار شهید هشت سال دفاع مقدس نیز قرار دارد.گنبد دوپوش زیارتگاه از کف ۳۶ متر می باشد. تزئینات داخل بقعه شامل نقاشی بسیار زیبای حاشیه و تا سقف حرم می باشد. همچنین در حاشیه پایین سقف با خط زیبایی آیت الکرسی نوشته شده است . 

برج کبوترخانه شاپورآباد

کبوترخانه برجی خشتی است که برای نگهداری کبوتر و پرورش آنها استفاده میشده تا از فضولات آنها برای کوددهی زمینهای کشاورزی استفاده گردد. در کربکند نیز کبوتر خانه وجود دارد که مردم این محل آن را به خاطر شکلش به برج پستانک می نامند.

بازگشت به صفحه قبل