گفتگو با دکتر عباس ادیب مرد آمار دانشگاه
(گزارش تهیه و منتشر شده در نشریه اخبار دانشگاه در اسفند ماه 1354)
سالهاست که بودجه مملکت بصورت برنامه ای تنظیم می شود و منظور از بودجه، برنامه ای دو خصوصیت است که باید بودجه در برداشته باشد. نکته اول اینکه بودجه يك مسئله یکساله نیست بلکه مسئله ایست که باید تا چندین سال پیش را در بر گیرد و چون برنامه های مملکت هم پنجساله تنظیم می شود. بنابر این بودجه هائی که ما تنظیم می کنیم حقأ بايد يك دورنمائی از پنجسال آینده در آن منعکس باشد.
دومین نکته این است که کلیه اعمال و فعالیتهای برنامه های دانشگاه دقيقا توجیه و تفسیر بشود و بعداز توجه و تفسیر این عملیات و فعالیتها، با ریال ارزشیابی و اعتبار معادل این فعالیت ها منظور گردد، بودجه ای که برای سال ۵۵ تنظیم کرده ایم متاسفانه نکته اول را زیاد نمی تواند تکیه گاه قرار دهد، زیرا گو اینکه دانشگاه برنامه های مدونی برای آینده خودش دارد و برای توسعه خودش برنامه ریزی هایی کرده ولی بعلت اینکه تاحدودی اعتبارات محدود است بنابر این تکیه نمی توانیم روی برنامه ریزی دراز مدت داشته باشیم. اما قسمت دوم که بودجه، باید گویای عملیات هر واحد باشد و در حقیقت نامه اعمال هر واحد باشد نکته هایی در توجیه بودجه در مقدمه بودجه گنجانیده ایم که توضیح داده خواهد شد.
انگیزه گفتگویمان با دکتر عباس ادیب معاون آینده نگری و برنامه ریزی دانشگاه، تصویب بودجه نهایی دانشگاه در اجلاسیه اخیر هیئت امناء بود که با مقدمه فوق الذكر معاون تیز بین و نکته سنج دانشگاهمان آغاز نمود و در ادامه سخن به توجیه فعالیتهای همه جانبه دانشگاه در سال مالی ۵۳ و سال آموزشی ۵۳۔ ۵۴ که نمودار کلی تلاش ها و کوشش های دانشگاهیان برای پیشبرد این دانشگاه بوی ترقی و تعالی ایده آل می باشد پرداخت.
عباس ادیب مرد آمار و ارقام و اعداد دانشگاه مردخستگی ناپذیر که دوشادوش رئیس دانشگاه مجری طرحهای عالی بوده و هست در مقام معاونت برنامه ریزی و آینده نگری آگاهترين فردی است که می توان در گفتگو با او از همه چیز آگاه شد. آنچنان عملیات دانشگاه اصفهان در سال ۵۳ را در قالب ۷ برنامه و ۲۴ فعالیت و يك طرح عمرانی خلاصه می کند و آنچنان در ارائه آمار و اعداد نکته سنج و دقیق می باشد که گزارشگر نیز در ضبط ذهنی خود به هراس می افتد و امیدش این است قدرت نگارش آنچه در يك ساعت و نیم گفتگو گذشته است را داشته باشد.
ادیب عملیات دانشگاه را در قالب برنامه آموزش عالی، آموزش متوسطه آموزش فنی و حرفه ای، تحقیقات دانشگاه خدمات اداری، خدمات کمک آموزشی و خدمات درمانی در سال ۵۳ تشریح می کند و می گوید،
برنامه آموزشی عالی دانشگاه شامل فعالیتهای آموزش پزشکی، آموزش پرستاری، آموزش علوم داروئی، آموزش علوم تربیتی و علوم انسانی، انستیتو باغبانی و آموزش دوره شبانه بوده است و هزینه سرانه هر دانشجو بر اساس تعداد دانشجویان هر دانشکده با احتساب هزینه سرانه خالص آموزشی، سرانه کمکهای دانشجوئی و فعالیتهای فوق برنامه، سرانه هزینه بالا سری، سود سرمایه های ثابت بشرح زیر بوده است.
جمع هزینه سرانه برای يك دانشجوی پزشکی و علوم آزمایشگاهی ۲۲۱۰۷۶ ریال
دانشجوی ادبیات و علوم انسانی و علوم تربیتی و دوره شبانه ۸۴۶۴۰ ریال
دانشجوی علوم ۱۲۰۲۴۱ ريال
آموزشگاههای بهیاری و پرستاری ۱۵۲۸۰۵ ریال
علوم داروئی ۲۲۳۷۱۹ ریال و میانگین هزینه سرانه هر دانشجوی دانشگاه با توجه به اینکه در سال تحصیلی گذشته ۴۸۲۴ دانشجوی دختر و پسر داشته ایم ۱۳۰۰۲۵ ریال بوده است.
ادیب به عملیات فرعی آموزشی در سال تحصیلی ۵۳-۵۴ می پردازد و می گوید:
در سال تحصیلی گذشته متجاوز از ده میلیون ریال صرف خرید تعداد۶۷۷۱ جلد کتاب فارسی، ۴۰۴۴ جلد کتاب خارجی و آبونمان ۸۰۱ مجله خارجی و ۲۸۴ مجله فارسی گردیده است و تعداد مراجعين کتابخانه ها به ۲۸۹۸۲۵ مورد بالغ گردیده است. تعداد ۱۷۷ حلقه فیلم ۳۵ و۱۶ میلیمتری آموزشی و فرهنگی نمایش داده شده است، حدود ۱۶۰۰ نفر از دانشجویان برای گردشهای علمی و فنی و تاریخی به نقاط مختلف کشور مسافرت نموده اند، ۹۰ جلسه سخنرانی در زمینه های امور میهنی و امور سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و ۲ جلسه سخنرانی در زمینه های علمی و ۸ سمینار و ۶ سمپوزیوم و ۳ کنگره در دانشگاه بر گزار شده. تعداد اعضای هیئت علمی از ۲۷۳ نفر به ۳۰۱ نفر رسیده و ۱۱ نفر با عنوان کمک مربی بکار مشغول شده اند. ۳۴ نفر از اعضای هیئت علمی با استفاده از بورس و ۱۹ نفر با استفاده از فرصت مطالعاتی برای ادامه و تکمیل معلومات بکشورهای خارج مامور شده اند.
برنامه آموزشی متوسطه در حقیقت شامل آموزش متوسطه، ابتدائی و دوره آمادگی است که در سال تحصیلی ۵۳-۵۴ تعداد ۵۲ نفر دانش آموز در رشته های ریاضی و طبیعی و ۱۲۳ نفر در دوره دبستانی اشتغال داشته اند. در برنامه آموزش فنی و حرفه ای که دوره دو ساله شبانه روزی بهیاری این برنامه منظور شده، در سال تحصیلی ۵۳ -۵۴ تعداد 84 بهیار بتحصیل مشغول بوده اند و در برنامه تحقیقات دانشگاهی که در این برنامه مرکز پژوهشی و مرکز جمعیت شناسی دانشگاه فعالیت داشته اند، در سال ۵۳ مجموعا ۷۲ طرح پژوهشی به اجرا گذاشتند و جمع ۱۰۵ مقاله منتشر گردیده است.
خدمات اداری
حوزه مدیریت طرح و برنامه ریزی مرکز محاسبات ماشینی و امور اداری ومالی از فعالیتهای این برنامه است که در حقیقت مدیریت عالی و سرپرستی کلی و برنامه ریزی عمومی و خدمات مالی و اداری و عمرانی موسسات دانشگاه و امور پرسنلی و رفاهی ۲۰۸۰ نفر کارکنان دانشگاه را بعهده داشته و فضای زراعی کوی دانشگاه را که دارای ۷۵۰۰۰ متر مربع چمن و تعداد ۱۴۰۰۰۰ اصله درخت است اداره نموده است.
وام برای ۲۸۵ دانشجو
در برنامه خدمات كمك آموزشی که عملیات مربوط به رفاه و تربیت بدنی دانشجویان بعهده این برنامه بوده و محصول عمل سال ۱۳۵۳ آن بشرح زیر است:
تامین وام تحصیلی برای ۲۸۸۵ دانشجو، تامین کار دانشجویی برای ۱۱۲۳ دانشجو، تامين بورسهای دانشجوئی، سرپرستی و اداره امور فوق برنامه دانشجویان اداره امور ورزشی، اداره امور ۵۱۰ تخت خوابگاههای دانشجویان پسرو۱۹۸ تخت خوابگاههای دانشجویان دختر و تامین غذای روزانه دانشجویان بميزان متوسطه ۲۰۰۰ نفر در روز با قیمت ۱۶ ریال و حداکثر ۲۵ ریال که جدیدا به ۱۵ ریال و حداکثر ۲۰ ریال تقلیل یافته است، برطرف کردن مشکلات بهداشتی دانشجویان و معاینه بیش از ۱۵۰۰ دانشجو و احيانا بستری شدن و اعمال جراحی آنان در بیمارستانهای دانشگاهی، و بالاخره اداره امور اردوهای دانشجوئی مخصوصا عمران ملی و اردوهای تابستانی بابلسر.
۱۴۱۰ ریال هزینه يك روز هر بیمار در بیمارستانهای دانشگاه
ادیب در قالب ۷ برنامه سخن می گوید و هفتمین برنامه اش ارائه خدمات درمانی است که بر اساس آمار و ارقام و حسابهای دقیق به این نکته جالب پی می بریم که در سال ۵۳ هر تخت فعال بیمارستانی در هر کدام از مراکز پزشکی دانشگاه برای يك روز ۱۳۱۰ ریال هزینه داشته است.
در سال ۵۳، مراکز پزشکی دانشگاه ۱۸۱۹۵ بیمار را پذیرش کرده اند و این پذیرش در درمانگاهها رقمی معادل ۳۰۹۳۸۵ را شامل می شود. جمعا ۹۱۵۹ عمل جراحی داشته ایم با ۲۳۳۴ بیوپسی،۱۲۱ مورد اتوپسی ، ۵۴۸ فوتی، ۴۹۲۸ مورد انتقال خون، ۳۸۰۱ زایمان طبیعی، ۹۶۲ زایمان غیر طبیعی، ۱۳۰۷۸ کار آزمایشگاهی، ۵۲۸۹۴ رادیولوژی، ۶۳۲۷ الكترو و ۱۴۵۶۲ رادیو تراپی.
۱۹ طرح عمرانی انجام شد و هفت طرح عمرانی در دست اقدام
در سال ۵۳ نوزده طرح عمرانی خاتمه پذیرفت و مورد بهربرداری قرار گرفت و هفت ساختمان به شرح زیردر دست اقدام قرار گرفت. ادامه ساختمان بیمارستان بزرك آموزشی، ادامه ساختمان پخش کودکان زایشگاه و اقامتگاه کارورزان وشبانه روزی بهیاری مرکز پزشکی سنبلستان، ادامه عملیات ساختمانی کوی استادان، ادامه احداث چهارباغ دانشگاهی و اسفالت در دست اجرا، ادامه ساختمان استادیوم ورزشی، شروع ساختمان موقت دانشکده دندانپزشکی و شروع و ادامه ساختمان آموزشگاه عالی پرستاری.
آنچه آورده ایم خلاصه کلامی از دکتر عباس ادیب پیرامون فعالیتهای کلی دانشگاه در سال گذشته بود و اینك به اصل مطلب یعنی بودجه سال ۵۵ و برنامه های دانشگاه در سال جدید میپردازیم.
مرکز پزشکی سنبلستان با ۱۰۰۰ تختخواب
اديب در ادامه بحث بطلب دانشگاه از وزارت علوم در مورد شهریه دانشجویان اشاره میکند و میگوید:
در حالیکه پنج میلیون تومان از این بابت طلب داریم فقط يك ميليون و هفتصد هزار تومان حواله شده است و امیدوارم بقیه مطالبات نیز هر چه زودتر وصول گردد تا بدهی ها تامین گردد.
اديب در بررسی مطالبات به ۱۹ میلیون میلیون طلب دانشگاه از دولت بابت بالا رفتن اشل حقوقی و خارج از مرکز اساتید و فوق العاده مخصوص آنها وحق فنی پرستاران و کادر فنی دانشگاه اشاره می کند و می گوید در انتظاریم که وجه مذکور حواله کرد در هر چه زودتر دانشگاه این دین خود را به اساتید و دیگر افراد بپردازد.
ادیب می گوید، گزارشات عملیات سال ۵۴ را هم اکنون نمی توان داد، باید این سال تمام شود و سپس تدوین گزارش پرداخت. و اما در مورد بودجه سال ۵۵ بدیهی است که توجیهاتی کرده ایم و عملیات اضافی که احيانا نسبت بسال ۵۳ با۵۴ داریم مورد بحث قرار گرفته. خلاصه گزارش توجیهی بودجه سال ۵۵ این است که حدود ۴۰۰ نفر تعداد دانشجو بخصوص در رشته های پزشکی و علوم داروئی در نیمسال دوم اضافه گردیده که این اقدام دانشگاه اصفهان بخاطر آنکه در برنامه ریزی اختلالی بوجود نباید با وجود نداشتن اعتبار با مقایسه دیگر دانشگاهها استثنایی بود است.
از نظر توسعه باز متاسفانه دولت گرفتار محدودیت اعتبار بوده و هیچ توسعه ای را به ما اجازه نداده جز توسعه مرکز پزشکی سنبلستان که پنج میلیون تومان به این مرکز اختصاص داده شده است تا آنکه بتوانیم چهار صد تخت جدید آنرا تا اواخر سال آینده آماده بهره برداری نمائیم. البته در نظر است باز هم در سالهای آینده این مرکز توسعه یابد تا جائیکه به يك مر کز مجهز ۱۰۰۰ تختخوابی تبدیل شود. تکمیل این بیمارستان يك برنامه تاکیدی ماست که شدیدا دنبال می کنیم زیرا تعداد دانشجویان پزشکی اضافه شده و باید بیمارستان برای آموزش آنها باشد و علاوه بر این، ناچاریم ظرفیت پذیرش پرستار را بالا پیریم و حداقل همه ساله ۱۰۰ دانشجوی پرستاری بگیریم. دانشکده دندانپزشکی هم امسال تاسیس شده و در سال آتی گسترش آن دنبال می شود و تجهیزات عجیب و غریب آن باید تامین شود و ساختمان آنهم باید تمام شود. و توسعه عمليات انستیتو باغبانی نیز با ایجاديك ایستگاه تحقیقات کشاورزی در اراضی حسن آباد اصفهان که از از طرف بنیاد خبری همدانیان دانشگاه اصفهان واگذار می شود مد نظر می باشد. بیش از این فعالیت گسترشی نخواهیم داشت و در نظر است که مرکز میکوتوکسین دانشگاه هم با توجه به فعالیتی که دارد يك مرکز مستقل گردد و در گسترش آن تلاشهائی مبذول شود.
۱۱۳ میلیون تومان بودجه سالی که گذشت:
با احتساب ۱۹ میلیون تومان بدهی دولت در قبال تعهدات جدیدی که بیار آورد بر ۹۶ میلیون تومان بودجه دانشگاهیان در سال گذشته حدود ۱۱۳ میلیون تومان بود که در کسر ۶ درصد از بودجه کل کشور ما نیز ۶ میلیون تومان کمتر ازمبلغی که باید به حسابمان ریخته می شد دریافت نمودیم ورقم بودجه سال ۵۵ دانشگاه پس از بحث و گفتگوهای زیاد۱۳۷ میلیون تومان تصویب شد.
و در زمینه فعالیت های عمرانی در سال ۵۴ حدود ۶۰ میلیون تومان اعتبار از طریق سازمان برنامه داشته ایم که صرف ساختمان بیمارستان بزرگ آموزشی، خانه استادان، خرید تجهیزات ساختمان زایشگاه سنبلستان و امثالهم شده است که در سال ۵۵هم ۶۰ میلیون تومان است که دنباله کارهای قبلی را خواهیم گرفت، با این تفاوت که يك ساختمان موقت جدید برای دانشکده علوم خواهیم ساخت و ساختمان آزمایشگاه مرکزی هم ادامه پیدا می کند.
۵۰۰ هزار تومان برای پژوهش:
از معاون آینده نگری و برنامه ریزی دانشگاه راجع به فعالیتهای پژوهشی می پرسیم و پاسخ این است که در سال جاری ۵۰۰ هزار تومان بودجه برای پژوهش داشتیم و در سال آتي هم همين رقم مد نظر است ولی دانشگاه آمادگی کامل دارد که اعتبار پژوهشی را تاهر میزان که پژوهشگران فعالیت داشته باشند افزایش دهد.
با ۱۳۷ میلیون تومان بودجه چه خواهیم کرد:
گفتگویمان با دکتر ادیب به دراز کشیده است و با طرح این سئوال که ۱۳۷ میلیون تومان بودجه دانشگاه را در سال آتی چگونگی خرج خواهید کرد مصاحبه را خاتمه می بخشیم و در انتظاریم که فرصتی دیگر دست دهد. پاسخ ادیب به آخرین سئوال ما این است که، از ۱۳۷ میلیون تومان بودجه که با افزودن سایر اقلام درآمدهای دانشگاه (اختصاصی و درآمدهای ناشی از قانون استخدام کشوری) جمع آن می شود. 149400000 تومان که از این بودجه ۹۸۹۹۴۰۰۰ هزار تومان صرف حقوق و مزایا، 266300000 تومان هزینه های اداری دانشگاه (هزینه سفر، تلفن، خرید خدمت، سوخت و برق و آب و مواد مصرفی مثل کاغذ و قلم و غذای بیمارستانی) ۲۰۰۰۰۰۰۰ تومان هزینه های سرمایه ای که در واحدهای مختلف دانشگاه توزیع می شود. برای خرید کتاب و تعمیر و تکمیل تجهیزات هر واحد و بالاخره ۲۵۰۰۰۰۰ تومان پرداختهای انتقالی (که بصورت مستقیم خرج واحدها نمی شود) همچون پولهایی که برای غذای دانشجویان داده خواهد شد.