تا سال 1345 بخشی به نام مغز و اعصاب در اصفهان وجود نداشت. در آن زمان بیمارانی که نیاز به عمل جراحی مغز و اعصاب داشتند اغلب به تهران یا خارج از کشور اعزام می‌شدند. انجام برخی از اعمال جراحی اورژانسی مغز و اعصاب توسط پزشکان عمومی و عموما توسط آقایان دکتر مرتضی حکمی و دکتر مرتضی امیر نیرومند انجام می‌شد. در سال 1345 دکتر مهدی جاودان به عنوان اولین جراح مغز و اعصاب از آلمان به اصفهان مراجعت و کار خود را آغاز نمود. ایشان با توجه به مشکلات عدیده‌ای که وجود داشت، بیماران سه مرکز درمانی خورشید (نور)، ثریا (کاشانی) و امداد (شهید بهشتی) تحت عمل جراحی قرار می‌داد. از آنجا که در هیچ یک از این مراکز بخش مجزایی به نام جراحی اعصاب وجود نداشت، بیماران در بخش های جراحی عمومی، اعصاب داخلی بستری می‌شدند.
در سال 1353 با ورود دکتر اسداله مظهری از آمریکا بخش جراحی مغز و اعصاب با 15 تخت در بیمارستان صد تختخوابی (بیمارستان شریعتی) که در حال حاضر یکی از فعال‌ترین بخش‌های جراحی اعصاب را در اصفهان دارد، مستقر گردید.
در سال 1355 دکتر عباس منتظم به صورت پاره وقت به ایشان پیوستند و بعد از سه سال دانشگاه را ترک نمودند.
در سال 1361 آقای دکتر هوشنگ معین از انگلستان به اصفهان آمدند و از این تاریخ به بعد فعالیت‌های آکادمیک بخش قوت گرفت و یک سال بعد نامبرده به عنوان اولین عضو هیأت ممتحنه بورد در جراحی مغز و اعصاب از اصفهان و در سال 1376 به عنوان یکی از اعضای هیأت مدیره جامعه جراحان ایران انتخاب گردید.
در سال 1368 گروه جراحی مغز و اعصاب رسما از گروه جراحی جدا شد و گروه جراحی مغز و اعصاب رسماً با آقای دکتر معین به عنوان مدیر گروه شروع به فعالیت نمود. دکتر مسیح صبوری در سال 1377 با رتبه اول بورد کتبی و رتبه دوم بورد کشوری در این رشته فارغ التحصیل شدند. و به همت و تخصص ایشان در رشته آموزش پزشکی، با همکاری اساتید گروه برنامه علمی گروه، شکل گرفت. کوریکولوم های جراحی مغز و اعصاب بازنگری شد. با همکاری انجمن جراحی مغز و اعصاب کشور و هیأت بورد جراحی مغز و اعصاب، برنامه های جدید آموزشی وارد رشته جراحی مغز و اعصاب شد. از آن پس با شرایط ایجاد شده، امکان جذب و تلاش در بهبود وضعیت تخصصی و افزایش وضعیت آکادمیک و پیشرفت به صوری جراحی مغز و اعصاب شروع شد.
با توجه به برگشت آقای دکتر مظهری به آمریکا از آن پس تمامی مسؤولیت‌های آموزشی، درمانی و اداره بخش، خصوصاً درمان مجروحان جنگ تحمیلی برعهده ایشان قرار گرفت. در سال 1386 گروه جراحی اعصاب که تا آن زمان عضو گروه جراحی عمومی بود مستقل شد و آقای دکتر هوشنگ معین به عنوان مدیرگروه و رئیس بخش جراحی مغز و اعصاب معرفی گردید و به امید خداوند متعال با افزایش فعالیت‌های آموزشی و عملی بخش اولین دستیار این گروه در سال 1363 موفق به گرفتن تخصص در این رشته شد.
این بخش سالیانه به طور متوسط سه نفر جراح اعصاب تربیت می‌کند. که تعدادی از آنها از کادر هیأت‌علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هستند.
از سال 1364 تا کنون 8 نفر متخصص جراحی اعصاب به استخدام گروه درآمده‌اند که همگی فارغ‌التحصیل همین بخش هستند. در حال حضور این گروه از یک استاد، چهار دانشیار و شش استادیار تشکیل شده است. این گروه شامل دو بخش در بیمارستان آیت‌اله کاشانی و الزهرا(س) با ظرفیت 60 تخت، دو ICU اورژانس به ظرفیت 20 تخت، دو ICU الکتیو به ظرفیت 12 تخت، دو درمانگاه و بخش‌های اورژانس است. همچنین بخش جراحی مغز و اعصاب بیمارستان امین از سال 1375 با حضور 5 متخصص جراحی مغز و اعصاب با 50 تخت مشترک جراحی و ارتوپدی فعالیت خود را آغاز کرد. در حال حاضر ICU با حدود 10 تخت و از سال 1375 حدود 10/000عمل جراحی اورژانس و الکتیو در این بخشس انجام شده است. بیمارستان صدوقی با حضور 5 جراح اعصاب و دارای سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی و دو اتاق عمل مشغول به کار است. کلینک خانواده یا بیمارستان بهارستان یکی از معدود بخش‌های فعال خصوصی در اصفهان است که در حیطه جراحی اعصاب دارای ICU با 8 تخت، سه اتاق عمل و 5 جراح به صورت فعال کار می‌کنند. بیمارستان شریعتی در حال حاضر دارای 7 متخصص جراحی مغز و اعصاب به صورت فولتایم فعال کلیه اعمال جراحی رو به ویژه از روی اسپاین انجام می‌دهند و تقریبا تمامی اعمال جراحی به جز استروتاکیس در این بیمارستان به صورت کامل انجام می‌گیرد. البته بخش‌های دیگری هم در اطراف اصفهان مثل نجف‌آباد، شهرصا و بیمارستان اصفهان هست که فعالیت جراحی اعصاب را انجام می‌دهند.
در این سرویس اعمال جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات انجام می‌شود. این بخش از تجهیزات پیشرفته‌ای مثل میکروسکوپ، لیزر، نورو اندوسکوپ و استریوتاکسی برخوردار است.
امید است در آینده نزدیک و با همکاری مسؤولین دانشگاه، بتوان از جراحان جوان جهت دائر نمودن شاخه‌های مختلف فوق تخصص در این رشته مدد جست. اخیرا اقداماتی در جهت مجهز کردن این سرویس به دستگاه‌های پیشرفته مانند نورو نایویگیشن انجام گردیده و بخش صرع، جهت انجام اعمال جراحی صرع در حال راه‌اندازی است.
منابع:
- مصاحبه دکتر مسیح صبوری، خرداد ماه 1400
- مستند گروه مغز و اعصاب دانشکده پزشکی
- دفتر مستند سازی تاریخ توسعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
