دکتر ناصر امیرنیرومند ، دکتر سیاوش صحت، دکتر نصراله نجات‌بخش
تا قبل از ساخت بیمارستان عیسی ابن مریم (ع) که شاید قدیمی‌ترین بیمارستان اصفهان باشد، اعمال جراحی در آنجا توسط آقایان: دکتر شافتر، دکتر پونت و دکتر وایلد انجام می‌گرفت. مدتی بعد اعمال جراحی در بیمارستان بغوسخانیان که به همت خلیفه‌گری ارامنه جنوب در محله جلفا احداث شده بود، نیز به وسیله آقای دکتر خاچاطوریان انجام می‌شد. لازم به توضیح است، اعمال روزمره آن زمان فتق، بواسیر و آپاندیسیت بود.
آقای دکتر میرزا احمدخان محیی که در بیماستان عیسی ابن مریم (ع) با جراج انگلیسی کار می‌کرد، در محله نو چند خانه مخروبه را خریداری و اولین سنگ بنای بیمارستان احمدیه را در مکان فعلی بنا نهاد.
در حدود سال 1320 بیمارستان ارتش در اصفهان بنیان گذاشته شد که در آنجا آقای سرهنگ دکتر علاج به اعمال محدود جراحی مبادرت می‌ورزید. بعداً آقایان سرهنگ دکتر محمد ریاحی و تیمسار دکتر یزدانمهر و دکتر مختاری به آنان پیوستند. سپس آقای دکتر مرتضی حکمی متخصص جراحی که از خانواده قدیمی پزشکی این شهر و تحصیلات خود را در فرانسه به اتمام رسانده بود، در بیمارستانی که به همت آقای حاج میرزا زین‌العابدین امین‌التجار احداث شده بود، بخش جراحی را دایر نموده و برای اولین بار به آموزش جراحی پرداخت.
بعداً، بیمارستان دیگری (محل فعلی بیماستان سینا) که به همت آقای دکتر تومانیانس در خیابان شمس‌آبادی احداث و اعمال جراحی در آنجا به وسیله ایشان انجام می‌گرفت. سپس این مرکز توسط آقای دکتر میرحسینی که آموزش جراحی خود را در بیمارستان عیسی ابن مریم (ع) دیده بود، اداره می‌شد.
در همین زمان، جراح دیگری به نام آقای سرهنگ دکتر محمد ریاحی که تحصیلات خود را در فرانسه به اتمام رسانده بود، در خیابان عباس‌آباد، در بیمارستانی که به همت آقای میرزا جعفر کازرونی بنام زایشگاه کازرونی احداث و در ضمن اولین دستگاه رادیولوژی نیز در آنجا به کار گرفته شده بود، اقدام به اعمال جراحی می‌نمود. در برخی موارد ایشان به علت محدودیت بیمارستان‌ها و دوری راه، گاهی اقدام به عمل جراحی در منازل نیز می‌کرد.
در دهه اول سال 1320 بیمارستان کارگران در چهارراه نظر که در تملک سازمان کارگری قرار داشت و در حدود سال 1340 با احداث بیمارستان شریعتی (کارگران) که بعداً تحت پوشش سازمان بیمه‌های اجتماعی درآمد و بیمارستان رحیم‌زاده که یکی از تجار اصفهانی در خیابان احمدآباد احداث کرده بود جراحی به شکل مدرن و عملی‌تر، در این شهر تاریخی انجام می‌گرفت.
با ورود آقای سرهنگ دکتر ریاحی، اعمال جراحی متناسب با دانش آن زمان، متنوع‌تر شد و با تشکیل دانشکده پزشکی و بخش‌های جراحی یک و دو در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه، جراحی و آموزش دستیاری به شکل مدرن آغاز گردید که آموزش بالینی به عهده آقای دکتر حکمی و آموزش تئوری به عهده آقای دکتر امیرنیرومند بود.
در حدود سال 1345، آقایان دکتر منوچهر صفایی جراح عمومی و قلب و عروق و دکتر غلامرضا بهشتی جراح عمومی به فاصله شش ماه در بخش آقای دکتر حکمی شروع به کار نمودند. سپس آقای دکتر سیاوش صحت از دستیاران اولیه بخش جراحی، پس از فراغت از تحصیل در بخش دو (آقای دکتر ناصر امیرنیرومند) مشغول به کار شدند، پس از شروع به کار این افراد، بخش یک و دو جراحی جان تاز‌ه‌ای گرفت و اعمال روزمره به صورت مدرن‌تر، مانند بقیه نقاط دنیا، بخصوص غرب انجام می‌گرفت.
در سال‌های بعد از 1350 با آمدن جراحان متخصص از آمریکا، جراحی اطفال به وسیله آقای دکتر پیرامون مقدم شکل آکادمیک و مدرن به خود گرفت
بخش زنان و مامایی، جراحی اعصاب، ارتوپدی و میزراه (کلیه و مجاری ادار یا ارولوژی) که از ابتدا زیر نظرگروه جراحی اداره می‌شدند، به تدریج هر کدام تشکیل گروه مستقلی را دادند.
جراحی قفسه صدری، گاه گاهی توسط آقای دکتر امیرنیرومند انجام می‌گرفت. با آمدن آقایان دکتر صحت و دکتر صفایی‌بخش جراحی قفسه صدری و عروق در بیمارستان کاشانی زیر نظر آقایان دکتر حکمی و دکتر صفائی و در بیمارستان نور زیر نظر آقایان دکتر نیرومند و دکتر صحت اداره می‌گردید. در ضمن آقای دکتر شرافت مدتی نیز در بیمارستان کاشانی به جراح عمومی و عروق و قفسه سینه اهتمام می‌ورزید.
گروه‌هایی که زیر نظر گروه جراحی اداره می‌شوند عبارتند از:
1- بخش جراحی اطفال:
از سال 1360 بعد از رفتن آقای دکتر پیرامون مقدم به طور رسمی فعالیتی نداشت و فعالیت‌های جراحی اطفال به وسیله همکاران جراح عمومی انجام می‌گرفت. سپس با آمدن آقای دکتر اشرفی امینه در بیمارستان امین کار خود را آغاز نمود و کلیه اعمال جراحی مرسوم در دنیا در این گروه انجام می‌شود. یکی از اعمال مهمی که توسط این گروه در بیمارستان امین صورت گرفت، جدا کردن دوقلو‌های به هم چسبیده بود.
2- بخش جراحی قلب:
قبلاً اعمال جراحی قلب در بیمارستان چمران (فروغی ابری) توسط آقای دکتر محمدعلی نفیسی انجام می‌گرفت. اکنون، تعدادی از پزشکان با گذارندن دوره جراحی قلب در تهران و اصفهان و کشورهای خارج، به اعمال جراحی قلب می‌پردازند. به طوری که کلیه اعمال جراحی قلب و عروق مرسوم در دنیا به غیر از پیوند قلب، در این بیمارستان قوق تخصصی انجام گیرد.
3- بخش جراحی ترمیمی:
قبلاً به صورت کلاسیک انجام نمی‌شد و با آمدن آقای دکتر عمرانی‌فرد در بیمارستان امام موسی کاظم (ع) (سوانح و سوختگی) و بیمارستان الزهرا (س) انجام می‌پذیرد.
4- بخش‌های جراحی عمومی و قفسه سینه (صدری):
مدیریت گروه جراحی از سال 1360 به عهده آقای دکتر نصرا... نجات‌بخش بود که با راه‌اندازی بخش پیوند کلیه ادامه و توسعه بخش جراحی قلب، بخش جراحی اطفال، توسعه بخش ارتوپدی و توسعه بخش جراحی اعصاب توسط ایشان و همکاری و مساعدت گروه‌های مربوطه انجام گرفت.
منابع:
- راهنمای پزشکی استان اصفهان، به کوشش ملیحه سلیمانیان، مصاحبه دکتر ناصر امیرنیرومند ، دکتر سیاوش صحت، دکتر نصراله نجات‌بخش،انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، 1376.
- از مکتب خانه تا دانشگاه، دکترعباس ادیب، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان،1393
- دفتر مستند سازی تاریخ توسعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، 1399.
